Συγγραφέας: Βαλαωρίτης, Αριστοτέλης Βαλαωρίτης
Ημερομηνία γέννησης: 1824, Λευκάδα
Γένος: Άρρεν
Βιογραφία: Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1824, πρωτότοκος γιος του γερουσιαστή Ιωάννη Βαλαωρίτη και της Κεφαλλήνιας αρχοντοπούλας Αναστασίας, το γένος Τυπάλδου- Φορέστη. Στη Λευκάδα ζει τα παιδικά του χρόνια ως το 1838 οπότε εγκαθίσταται στην Κέρκυρα προκειμένου να φοιτήσει στην Ιόνιο Ακαδημία ως οικότροφος του ελληνιστή Ι. Οικονομίδη. Αυτή την εποχή επισκέπτεται την Ελλάδα και την Ιταλία, όπου το 1842 γνωρίζεται με τον μετέπειτα πεθερό του, τον λόγιο Αιμίλιο Τυπάλδο. Ολοκληρώνει τις εγκύκλιες σπουδές του στη Γενεύη και το 1844 βρίσκεται στο Παρίσι για να σπουδάσει νομικά. Επιστρέφει στη Λευκάδα το 1846 και συνεχίζει τις σπουδές του στη νομική στο πανεπιστήμιο της Πίζας. Στη Βενετία, το 1847, συλλαμβάνεται για αντιαυστριακή δράση, απαλλάσσεται με παρέμβαση του Κ. Τυπάλδου και απελαύνεται στη Νεάπολη. Ολοκληρώνει τις σπουδές του στην Πίζα το 1848, όπου ως φοιτητής συμμετέχει στο φοιτητικό κίνημα υπέρ της ιταλικής απελευθέρωσης. Το 1848 ανακηρύσσεται διδάκτωρ Δικαίου στο πανεπιστήμιο της Πίζας. Επιστρέφει στη Λευκάδα αλλά τα επόμενα χρόνια πραγματοποιεί αρκετά ταξίδια στην Ιταλία. Το 1852, στη Βενετία, παντρεύεται με την Ελοϊσία Τυπάλδου-Πρετεντέρη και από το 1853 το ζευγάρι εγκαθίσταται οριστικά στη Λευκάδα. Η διετία 1855-56 σημαδεύεται από μια σειρά οικογενειακών θανάτων: του πρώτου παιδιού, της Μαρίας, που πεθαίνει το 1855 σε ηλικία δύο ετών (η δεύτερη κόρη του, επίσης Μαρία, πεθαίνει το 1866 ενώ η τρίτη η Ναταλία το 1875 στη Βενετία), του πατέρα και της μητέρας του, που πεθαίνουν και οι δυο σε μικρό χρονικό διάστημα το 1856. Δέκα χρόνια μετά την πρώτη ποιητική του εμφάνιση (1847 δημοσίευση «Στιχουργημάτων»), το 1857, έχουμε τα Μνημόσυνα. Την ίδια χρονιά εκλέγεται για πρώτη φορά βουλευτής Λευκάδας στη Βουλή των Ιονίων Νήσων. Εκεί, στη Βουλή της Κέρκυρας, μαθαίνει την είδηση του θανάτου του Σολωμού και προσθέτει στην ενδεκάδα των Μνημοσύνων του ένα ακόμα γραμμένο για τον ποιητή, το «Η δάφνη και τ’ αηδόνι». Η πολιτική του πορεία τερματίζεται το 1868. Η αποχώρηση μάλιστα του Βαλαωρίτη από τον κοινοβουλευτικό στίβο συνοδεύεται από το περιστατικό μιας χειροδικίας κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της Βουλής εναντίον δύο βουλευτών του κυβερνητικού κόμματος του Βούλγαρη, των αδερφών Χαράλαμπου και Γεώργιου Ιακωβάτου. Παραιτείται από το βουλευτικό αξίωμα και στις εκλογές, τον Μάιο του 1869, δεν επιθυμεί να θέσει υποψηφιότητα. Εγκαθίσταται στο νησάκι Μαδουρή. Εκεί θα ζήσει ως το τέλος της ζωής του. Σημαντικός σταθμός του βίου του αποτελεί η περίοδος από το τέλος του 1871, όταν το Πανεπιστήμιο του αναθέτει τη σύνθεση ενός ποιήματος για τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος του πατριάρχη Γρηγόριου Ε΄. Η απαγγελία ωστόσο του ποιήματος «Αδριάς του αοίδιμου Γρηγορίου του Ε΄, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως» λίγους μήνες μετά, την 25η Μαρτίου 1872, ταυτίζεται συμβολικά με τη στιγμή της επίσημης και πανελλήνιας αναγνώρισης του Βαλαωρίτη ως «εθνικού ποιητή».
«Φωτεινός»
Στην εκτενή σύνθεση Φωτεινός, το κύκνειο άσμα του Βαλαωρίτη που ξεκινάει το 1879, αναπλάθεται ένα επεισόδιο του 14ου αι. στη φραγκοκρατούμενη Λευκάδα: ο ηλικιωμένος απόμαχος οπλαρχηγός Φωτεινός τιμωρείται προσβλητικά επειδή τόλμησε να πετροβολήσει τα σκυλιά ενός Φράγκου αφέντη, που του χαλούσαν τα σπαρτά. Η προσβολή φέρνει στην επιφάνεια τον επαναστάτη. Η προσωπική εκδίκηση και η αποκατάσταση της τιμής συνδυάζεται με το αίτημα απαλλαγής από τον ξένο δυνάστη. Ο Φωτεινός επαναστατεί και ετοιμάζεται να ξαναβγεί στο βουνό έχοντας στο πλευρό του τον παλιό του συμπολεμιστή Φλώρο Χτενά, τον γιο του τον Μήτρο και τον γιο του Χτενά, τον Λάμπρο. Πριν ξεκινήσουν όλα αρραβωνιάζει την κόρη του με το γιο του φίλου του. Η μέρα του γάμου θα είναι και η μέρα της έναρξης της επανάστασης. Το τι απέγινε μπορούμε μόνο να το υποθέσουμε, ο Βαλαωρίτης πέθανε πριν ολοκληρώσει αυτή τη σύνθεση που κατά γενική ομολογία είναι το καλύτερο έργο του.
Επιλεγμένη βιβλιογραφία
Χρονολόγιο Αριστοτέλη Βαλαωρίτη
|
1824 |
Γέννηση στη Λευκάδα. Πρωτότοκος γιος του γερουσιαστή Ιωάννη Βαλαωρίτη και της Κεφαλλήνιας αρχοντοπούλας Αναστασίας, το γένος Τυπάλδου- Φορέστη. | ||
|
1830 |
Φοίτηση στο Λύκειο της Λευκάδας (-1837). | ||
|
1837 |
Αποφοίτηση από το Λύκειο της Λευκάδας. | ||
|
1838-1841 |
Φοίτηση στην Ιόνιο Ακαδημία με δάσκαλο τον Κ. Ασώπιο. | ||
|
1842 |
Επίσκεψη σε Ελλάδα και Ιταλία. Γνωριμία με τον Αιμ. Τυπάλδο. Στη Γενεύη για σπουδές. | ||
|
1844 |
Ολοκλήρωση εγκύκλιων σπουδών στη Γενεύη. Μαθήματα νομικής στο Παρίσι (-1846). | ||
|
1846 |
Συνέχιση των νομικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Πίζας. | ||
|
1847 |
Έκδοση των Στιχουργημάτων. Σύλληψη επανασταστική, αντιαυστριακή δράση (Βενετία). | ||
|
1848 |
Στο Πανεπιστήμιο της Πίζας καθίσταται αρχηγός των Ελλήνων φοιτητών οι οποίοι επιθυμούν να συμμετάσχουν στις εξεγέρσεις στην Ιταλία. Απόκτηση διδακτορικού διπλώματος νομικής (Πίζα). | ||
|
1852 |
«Νεκρική Ωδή», συγγραφή και δημοσίευση. Γάμος με την Ελοϊσία Αιμ. Τυπάλδου-Πρετεντέρη στη Βενετία. | ||
|
1853 |
Εγκατάσταση στη Λευκάδα. Γέννηση της κόρης του Μαρίας. | ||
|
1854 |
Συμμετοχή στην οργάνωση εξέγερσης στην Ήπειρο, συνδράμοντας τον φίλο του Θ. Γρίβα. Σύγκρουση με τον Άγγλο Αρμοστή George Ward. Αυτοεξόριστος για ένα χρόνο στη Βενετία. | ||
|
1855 |
Γέννηση του γιου του, Ιωάννη (Νάνος). Θάνατος της κόρης του Μαρίας σε ηλικία δύο ετών. Συγγράφει το «Ψυχοσάββατο». | ||
|
1856 |
Θάνατος των γονιών του. | ||
|
1857 |
Εκδίδονται στην Κέρκυρα τα Μνημόσυνα. Γέννηση του δεύτερου γιου του, Αιμίλιου. Βουλευτής Λευκάδας στην Ιόνιο Βουλή (με το Κόμμα των Ριζοσπαστών). | ||
|
1859 |
Έκδ. Κέρκυρα, Η Κυρά Φροσύνη, Το σήμαντρον. | ||
|
1864 |
Πρώτος βουλευτής Λευκάδας στην ελληνική Βουλή. Απαγγέλλει τον «Ασπασμόν προς τη Μητέρα Ελλάδα» μπροστά στον ενθουσιασμένο λαό της Ζακύνθου, στη Λέσχη της Αδελφότητος. Αρνείται την προεδρία της Βουλής και το υπουργείο Εξωτερικών. Τέλη του έτους επιστρέφει στη Λευκάδα, όπου του γίνεται ενθουσιώδη υποδοχή, και αποσύρεται στο νησί Μαδουρή, που ανήκει στην οικογένεια Βαλαωρίτη. | ||
|
1866 |
Ολοκλήρωση της συγγραφής του Αθανάσιου Διάκου τον Μάιο. Συγγράφει «Ξεριζωμένο Δέντρο» και τον «Αστραπόγιαννο». Θάνατος της δεύτερης κόρη του Μαρίας. | ||
|
1867 |
Αθανάσιος Διάκος, Αστραπόγιαννος (α’ έκδ). [https://www.youtube.com/watch?v=iIgCivk8ros (απόσπασμα από την ταινία «Αστραπόγιαννος») Η πασίγνωστη ελληνική ταινία «Ο Αστραπόγιαννός» με πρωταγωνιστή τον Νίκο Κούρκουλο βασίζεται στην ιστορία του αρματωλού Αστραπόγιαννου, ο οποίος υμνήθηκε από τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη. Το φιλμ μπορεί να διαδραματίζεται σε άλλη εποχή, αλλά το επικό ποίημα του Βαλαωρίτη είναι αφιερωμένο στον αρματωλό του 18ου αιώνα που ήταν κυρίαρχος στη Δωρίδα και δοξάστηκε από τους υπόδουλους Έλληνες ως ελευθερωτής.] Γέννηση του γιου του Ανδρέα. | ||
|
1868 |
Ποιήματα, εκδιδόμενα υπό Παύλου Λάμπρου. T. 1: Μνημόσυνα και έτερα ανέκδοτα–Τ. 2: Κυρά Φροσύνη / Σήμαντρον. Επανεκλογή του ως βουλευτής. Επεισόδιο στη Βουλή, χειροδικεί εναντίον των βουλευτών του Βούλγαρη, αδελφών Ιακωβάτων. | ||
|
1869 |
Αποσύρεται οριστικά από την πολιτική. Γέννηση της κόρης του Όλγας. Οριστική εγκατάσταση στη Μαδουρή. | ||
|
1870 |
Γέννηση της κόρης του Ναθαλίας. | ||
|
1871 |
Ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών τον καλεί να συνθέσει ωδή για τον Γρηγόριο τον Ε’, ενόψει των αποκαλυπτηρίων του αγάλματος του πατριάρχη. | ||
|
1872 |
«Ο αδριάς του αοίδιμου Γρηγόριου του Ε΄, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως»(σε δημώδη γλώσσα). Δέχεται επαίνους αλλά και επιθέσεις μετά την απαγγελία για την ωδή στον πατριάρχη. | ||
|
1875 |
Θάνατος της κόρης του Ναθαλίας στη Βενετία. «Επί τω θανάτω της θυγατρός μου Ναθαλίας» (γρ) [δημοσίευση στο Αττικόν Ημερολόγιον (του έτους 1876)(1875)]. «Εις το λεύκωμα της Κας» (γρ.) | ||
|
1876 |
«Εις το λεύκωμα της Κας», δημ. Εστία(Ιαν.). «Επί τω θανάτω της θυγατρός μου Ναθαλίας», δημ. Εστία (Ιαν.). «Το ρόδον και η δροσούλα» (sic), Εστία(Απρ.). «Η πρωτομαρτιά ή το χελιδόνι», Εστία (Ιούλ.) (α’ δημοσίευση στο περ. Κόριννα, Β’, τεύχ. 4, (Ιούνιος 1876). | ||
|
1879 |
Έναρξη συγγραφής «Φωτεινού». Θάνατος στις 24 Ιουλίου από καρδιακή προσβολή. . |
