Ο Διονύσιος Σολωμός είναι ο κορυφαίος ποιητής της επτανησιακής ποιητικής παράδοσης του 19ου αιώνα. Θεωρείται ο εθνικός ποιητής της Ελλάδας, καθώς οι δύο πρώτες στροφές του έργου του Ύμνος εις την Ελευθερίαν, μελοποιημένες από τον Νικόλαο Μάντζαρο, καθιερώθηκαν από το 1865 κ.ε. ως ο ελληνικός εθνικός ύμνος

C:\Users\Clio\Desktop\Cyclops, Polysemi\Polysemi\Cultural Itinaries-Solomos Zakynthos\Photos Solomos\Ymnos.jpg

Ζάκυνθος

Πρώτος Σταθμός: Σπίτι Νικολάου Σολωμού κοντά στην πλατεία Αγίου Μάρκου

C:\Users\Clio\Desktop\Cyclops, Polysemi\Polysemi\Cultural Itinaries-Solomos Zakynthos\Photos Solomos\san-marco.jpgΗ Πλατεία Αγίου Μάρκου υπήρξε κάποτε το κέντρο του πολιτισμού της Ζακύνθου. Κατά τη διάρκεια της Ενετοκρατίας άνθρωποι των γραμμάτων, ευγενείς και γενικότερα σημαίνοντα πρόσωπα αντάλλασαν απόψεις στο καφενείο που υπήρχε στο εσωτερικό της. Σε αυτήν την πλατεία συνέβησαv ιστορικά γεγονότα που διαμόρφωσαν τις πολιτικές εξελίξεις στο νησί. Το 1797 οι Ποπολάροι επαναστάτησαν και έκαψαν το χρυσό βιβλίο των ευγενών “Libro D`Oro”. Οι Ποπολάροι φύτεψαν στο κέντρο της πλατείας το «δέντρο της ελευθερίας» θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να συμβολίσουν την απελευθέρωσή τους από του Ενετούς και να υποδεχθούν τους Γάλλους Δημοκρατικούς.

C:\Users\Clio\Desktop\Cyclops, Polysemi\Polysemi\Cultural Itinaries-Solomos Zakynthos\Photos Solomos\3.spiti.jpg

Ο ποιητής πέρασε τα παιδικά του χρόνια ως το 1808 στο πατρικό του σπίτι στην Ζάκυνθο, υπό την επίβλεψη του δασκάλου του, αβά Σάντο Ρόσι, Ιταλού πρόσφυγα. Μετά τον θάνατο του πατέρα του ανέλαβε την κηδεμονία του ο κόντες Διονύσιος Μεσσαλάς, ενώ η μητέρα του παντρεύτηκε στις 15 Αυγούστου της ίδιας χρονιάς τον Μανόλη Λεονταράκη.

Την επόμενη χρονιά ο Μεσσαλάς έστειλε τον μικρό Διονύσιο στην Ιταλία για σπουδές, σύμφωνα με την συνήθεια των ευγενών των Επτανήσων. Η διαμονή του εκεί διήρκεσε μια δεκαετία. Μετά τις σπουδές του στο Λύκειο της Κρεμόνας, φοίτησε επί δύο χρόνια στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Παβίας, χωρίς τελικά να λάβει πτυχίο.

Ενδιάμεσος Σταθμός: Ιταλία

C:\Users\Clio\Desktop\Cyclops, Polysemi\Polysemi\Cultural Itinaries-Solomos Zakynthos\Photos Solomos\cremona.jfif

Ο Διονύσιος πηγαίνει στην Κρεμόνα, για να βρίσκεται κοντά στον Ρόσι, και παρακολουθεί μαθήματα στο Λύκειο της πόλης, από το οποίο θα αποφοιτήσει στις 30 Σεπτεμβρίου 1815, μετά από αυστηρές εξετάσεις στα μαθήματα της Φυσικής, των Μαθηματικών, της Ρητορικής, της Πολιτικής Αγωγής και της Λογικής. Ανάμεσα στους καθηγητές του αυτών των χρόνων φαίνεται να ξεχωρίζουν τουλάχιστον τρία ονόματα, ο Τζιοβάνι Πίνι (Giovanni Pini), o Κόζιμο Γκαλεάτσο Σκότι (Cosimo Galeazzo Scotti) και o Μπερνάρντο Μπελίνι (Bernardo Bellini). Ο πρώτος και ο δεύτερος ήταν καθηγητές της Ρητορικής, ο τρίτος της Λατινικής και της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας. Στα έξι χρόνια της διαμονής του ο Διονύσιος θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει τις γιορτές που οργανώνονται από το Λύκειο και φέρνουν σε επαφή τον σχολικό χώρο με τη ζωή της πόλης. Κεντρική δραστηριότητα στις γιορτές αυτές ήταν η ανάγνωση ποιημάτων. Οι ίδιοι οι καθηγητές, άλλωστε, είναι συχνά και ποιητές, όπως ο Πίνι. Ποιήματα γράφουν όμως και οι μαθητές του Γυμνασίου και του Λυκείου και συχνά, στο πλαίσιο μαθητικών ποιητικών διαγωνισμών, τα παρουσιάζουν στο απαιτητικό ακροατήριο των καθηγητών και των φιλόμουσων της πόλης.

 

 

C:\Users\Clio\Desktop\Cyclops, Polysemi\Polysemi\Cultural Itinaries-Solomos Zakynthos\Photos Solomos\Pavia Uni.jfifΑποφοιτώντας από το Λύκειο της Κρεμόνας, ο Διονύσιος θα δώσει εισιτήριες εξετάσεις και θα γραφτεί στις αρχές Νοεμβρίου του 1815 στη Νομική Σχολή της Παβίας. Το πανεπιστήμιο είναι φημισμένο και διαθέτει επιφανείς καθηγητές. Εδώ διδάσκουν ο φυσικός Αλεσάντρο Βόλτα (Allesandro Volta), ο μαθηματικός και ποιητής Λορέντσο Μασκερόνι (Lorenzo Mascheroni), ο μαθηματικός Γκρεγκόριο Φοντάνα (Gregorio Fontana) και ο διάσημος ποιητής Βιντσέντσο Μόντι και Ούγκο Φόσκολο (Ugo Foscolo). Αναμφίβολα, στην Παβία ο Διονύσιος ενδιαφέρεται περισσότερο για την ποίηση και λιγότερο για την επιστήμη της Νομικής. Μετά από δύο χρόνια σπουδών, στις 15 Μαΐου 1817, ο Διονύσιος θα δώσει εξετάσεις ενώπιον επταμελούς επιτροπής (που την αποτελούσαν οι Τζιαρντίνι, Ταμπουρίνι, Πρίνα, Μπερέτα, Μπελάρντι-Γκρανέλι και Μπουτουρίνι), θα τις περάσει με άριστα (a pieni voti) και θα αποκτήσει το προ-δίπλωμα διετούς φοίτησης (baccellierato). Οι παρακολουθήσεις των μαθημάτων, ωστόσο, φαίνεται ότι θα συνεχιστούν τουλάχιστον ως το τέλος του 1817. Στα τρία χρόνια που έμεινε στην Παβία για τις νομικές σπουδές του ο Διονύσιος είχε την ευκαιρία να ταξιδεύει στην κοντινή Κρεμόνα, όπου βρισκόταν ο κηδεμόνας του Σάντο Ρόσι και οι φίλοι του, αλλά και στο Μιλάνο, πρωτεύουσα της Λομβαρδίας και πνευματικό κέντρο της βόρειας Ιταλίας. Εκεί θα γνωρίσει πολλούς ανθρώπους των ιταλικών γραμμάτων και θα βρεθεί μέσα στην ατμόσφαιρα αυτής της ιδιαίτερης εποχής που ξεκινά από το 1815 και φέρνει σε αντιπαράθεση τον νεοκλασικισμό με τον ρομαντισμό.

2ος Σταθμός: Μουσείο Δ. Σολωμού & Επιφανών Ζακυνθίων, Πλατεία Αγίου Μάρκου

C:\Users\Clio\Desktop\Cyclops, Polysemi\Polysemi\Cultural Itinaries-Solomos Zakynthos\Photos Solomos\mouseio Zakynthos.jpg

Η πρώτη σκέψη δημιουργίας για Μουσείο Σολωμού καταγράφεται το 1903, όταν δωρήθηκαν τα χειρόγραφα του εθνικού Ποιητή στην επιτροπή εορτασμού της εκατονταετηρίδας από τη γέννησή του. Το Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων όμως, χτίστηκε μετά τους σεισμούς του 1953, στην ιστορική πλατεία του Αγίου Μάρκου, σε οικόπεδο που δώρισε ο Ιερός Μητροπολιτικός Ναός Ζακύνθου, και ανοικοδομήθηκε με οικονομική αρωγή του Κράτους, διαφόρων φορέων και πολλών ιδιωτών. Το κτίριο του Μουσείου στεγάζει το μοναδικό Μαυσωλείο στην Ελλάδα και πολυάριθμα κειμήλια, που δωρήθηκαν από διάφορους φορείς και ιδιώτες, και λειτουργεί από τις 24 Αυγούστου 1966. Το 2000 προτάθηκε για το Ευρωπαϊκό Βραβείο του Μουσείου της Χρονιάς έτους 2001 (European Museum of the Year Award).

 

 

C:\Users\Clio\Desktop\Cyclops, Polysemi\Polysemi\Cultural Itinaries-Solomos Zakynthos\Photos Solomos\Solomos.jpgΣτην αίθουσα Σολωμού εκτίθενται τα πολύτιμα χειρόγραφα και η αυθεντική προσωπογραφία του ποιητή, που έγινε από άγνωστο ζωγράφο λίγο πριν εκείνος πεθάνει. Εκτίθενται επίσης, οι προσωπογραφίες μελών της οικογένειας και των οικείων του: του αδελφού του Δημητρίου, του πατέρα του κόμητος Νικολάου Σολωμού, του θείου και κηδεμόνα του μετά το θάνατο του πατέρα του, Νικολάου Μεσαλά, της μικρής του ανιψιάς Ελισάβετ Δημητρίου Σολωμού, που πέθανε μόλις τριών ετών, και του δασκάλου του Αντωνίου Μαρτελάου. Επίσης οι μεταφράσεις του φίλου του κόμητος Νικολάου Λούντζη, που για χάρη του είχε μεταφράσει Γερμανούς φιλοσόφους στα ιταλικά, τα πρωτότυπα των οποίων εκτίθενται μέσα στην αίθουσα, μαζί με την προσωπογραφία του. Ένας πίνακας με επεξεργασμένες ψηφιακά φωτογραφίες δείχνει τη διαδρομή του ποιητή ανάμεσα στην Ελλάδα, την Ιταλία, τη Ζάκυνθο, την Κέρκυρα και πάλι τη Ζάκυνθο, όπου αναπαύεται στην τελευταία του κατοικία. Στην αίθουσα είναι αναρτημένο το οικόσημο της οικογένειας Σολωμού, που απεικονίζει το ψάρι σολομός! Επίσης προσωπικά αντικείμενα του ποιητή, όπως τα μελανοδοχεία του και βιβλία της βιβλιοθήκης του. Σε ειδική βιτρίνα εκτίθεται η επίσημη στολή και το διάταγμα της ανακήρυξης του αδελφού του Δημητρίου, ως Προέδρου της Ιονίου Γερουσίας. Συγκινησιακή φόρτιση δημιουργεί το στεφάνι που έστειλαν οι Ψαριανοί μαζί με λίγο χώμα από τα Ψαρά, για το επίγραμμα που έγραψε για την καταστροφή των Ψαρών ο ποιητής, στις γιορτές που οργανώθηκαν το 1902.

 

C:\Users\Clio\Desktop\Cyclops, Polysemi\Polysemi\Cultural Itinaries-Solomos Zakynthos\Photos Solomos\maysoleio.jpgΤο Μαυσωλείο φιλοξενεί από το 1968 τα οστά των εθνικών ποιητών, Ανδρέα Κάλβου και Διονυσίου Σολωμού και βρίσκεται στο ισόγειο του Μουσείου. Κατασκευάστηκε ύστερα από πρόταση του τότε Νομάρχη Ζακύνθου Ανδρέα Ιωάννου. Τα οστά του Σολωμού μεταφέρθηκαν σε αυτό μετά από τέσσερις διαδοχικές ταφές: την πρώτη μετά το θάνατό του στην Κέρκυρα (9/21 Φεβρουαρίου 1857), τη δεύτερη μετά την μεταφορά των οστών του στη Ζάκυνθο στην σημερινή πλατεία Αγίου Μάρκου (14/27 Ιουλίου 1865), την τρίτη στην ίδια θέση μετά την περάτωση των εργασιών κατασκευής του Μουσείου και την προσωρινή τοποθέτηση των οστών στο Ναό της Κυρίας των Αγγέλων (21 Απριλίου 1962) και την τέταρτη και οριστική ταφή, από τις 17 Ιανουαρίου 1968, στο Μαυσωλείο. Στην ίδια αίθουσα ευρίσκεται πάνω σε στήλη το μπούστο του Σολωμού, έργο των αδελφών Φυτάλη από το μνημείο, που ήταν στην πλατεία Αγίου Μάρκου, μπροστά από τον ναό του Παντοκράτορα. Στους τοίχους στίχοι από ποιήματα των δύο ποιητών και στο υπέρθυρο της πόρτας, στην έξοδο του Μαυσωλείου, στίχοι από την «Ωδή εις Θάνατον» του Κάλβου.

3ος Σταθμός: Πλατεία Δ. Σολωμού

C:\Users\Clio\Desktop\Cyclops, Polysemi\Polysemi\Cultural Itinaries-Solomos Zakynthos\Photos Solomos\plateia Solomos.jpg

Η πλατεία του Δ. Σολωμού είναι η κεντρική και μεγαλύτερη πλατεία της πόλης και σε αυτήν γίνονται πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις. Εκεί δεσπόζει και το άγαλμα του εθνικού μας ποιητή, Διονυσίου Σολωμού, αντίγραφο του αρχικού που ήταν έργο του Αθηναίου γλύπτη Γεωργίου Βρούτου. Γύρω από την πλατεία δεσπόζουν αξιόλογα κτίρια χτισμένα κυρίως ακολουθώντας την προσεισμική μορφή τους, καθώς και η εκκλησία του Αγίου Νικολάου του Μώλου. Στην αριστερή πλευρά της πλατείας του Δ. Σολωμού βρίσκεται το Δημαρχείο του Δήμου Ζακυνθίων και στην νότια άκρη της πλατείας το άγαλμα του Ούγκο Φώσκολο. Εκεί βρίσκονται ακόμα, και τα αγάλματα του μουσουργού Παύλου Καρέρ και το Άγαλμα της Ελευθερίας.

C:\Users\Clio\Desktop\Cyclops, Polysemi\Polysemi\Cultural Itinaries-Solomos Zakynthos\Photos Solomos\statue1833.jpg
4ος Σταθμός: Το σπίτι του Νικόλαου Σολωμού στο Ακρωτήρι

Το Ακρωτήρι Ζακύνθου είναι οικισμός του δήμου Ζακύνθου. Κοντά στον οικισμό υπάρχει απόκρημνη παραλία μήκους 2,5 χλμ. Τα όρια της παραλίας καθορίζονται από τον φάρο Κρυονέρι μέχρι νησίδα Τρέντα-νόβε (ή Βόδι). Σε κοντινή απόσταση από την νότια άκρη της βρίσκεται το ακρωτήριο Κόκκινος βράχος, όπου, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, αυτοκτόνησε η Φωτεινή Σάντρη, πρόσωπο που αποτελεί και την ηρωίδα του μυθιστορήματος του Γρηγόριου Ξενόπουλου. Η παραλία έχει ιδιαίτερο φυσικό κάλλος και έχει χαρακτηριστεί μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Αξιόλογο αρχιτεκτονικό μνημείο της περασμένης Ζακύνθου ήταν και η περίφημη έπαυλη του Νικολού Σολωμού – Ταμπακιέρη, στο μετόχι του της περιοχής του Ακρωτηριού. Χτίστηκε σε δεσπόζουσα τοποθεσία του Ακρωτηριού, μετά το 1765, σε σχέδια του Γάλλου αρχιτέκτονα Bocher. Ο πατέρας του Εθνικού Ποιητή Διονυσίου Σολωμού, Νικόλαος, κληροδότησε την έπαυλη στον πρωτότοκο γιο του Ροβέρτο. Από το γάμο του Ροβέρτου Σολωμού και της Στέλλας Μακρή γεννήθηκε η Μπετίνα, η οποία παντρεύτηκε το Νικόλαο Κυβετό. Έτσι, η έπαυλη περιήλθε στην ιδιοκτησία του τελευταίου, που τη νοίκιασε στο δημόσιο, ως κατοικία του Άγγλου Αρμοστή της Επτανήσου, όταν επισκεπτόταν ο   τελευταίος τη Ζάκυνθο. Οι επισκέψεις αυτές ήταν τακτικές και η έπαυλη του Ακρωτηριού απέκτησε τη φήμη ενός από τα σημαντικότερα κοσμικά κέντρα της κοινωνικής ζωής των αρχόντων, επί Αγγλοκρατίας. Εδώ φιλοξενήθηκε, από τον Άγγλο αρμοστή Lord Nugent, ο πρώτος βασιλιάς της Ελλάδας, Όθωνας, όταν επισκέφθηκε τη Ζάκυνθο, στις 10 Οκτωβρίου 1833. Μετά την ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα, η έπαυλη αγοράστηκε από το Νικόλαο Αναστασίου Λούντζη. Ο γιος του τελευταίου, Δημήτρης, την πούλησε αργότερα στην οικογένεια Χρονόπουλου. Μετά τους σεισμούς του 1953, η έπαυλη αναστηλώθηκε και στεγάζει αξιόλογα έργα τέχνης, οικογενειακά κειμήλια και αρχεία της οικογένειας Χρονόπουλου. Ο Διονύσιος Σολωμός δε διέμεινε ποτέ στην έπαυλη αυτή, αλλά στο σπίτι του πατέρα του, το οποίο βρισκόταν πλησίον της πλατείας Αγίου Μάρκου. 

5ος Σταθμός: Λόφος του Στράνη, το σπίτι του Δ. Σολωμού

Σε απόσταση μόλις  δύο χιλιομέτρων από την πόλη βρίσκεται ο λόφος του Στράνη. Εδώ ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός, ακούγοντας τους κανονιοβολισμούς του Μεσολογγίου, εμπνεύστηκε και έγραψε τον Εθνικό Ύμνο. Στην μικρή πλατεία, στην θέση που σήμερα δεσπόζει η προτομή του Διονυσίου Σολωμού, υπήρχε το δέντρο στην σκιά του οποίου έγραψε τον «Ύμνο εις την Ελευθερία» και τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους». Το αρχοντικό του ποιητή βρίσκεται λίγο πιο πάνω προς την κορυφή του λόφου, το οποίο διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση ακόμα και σήμερα.

Ο Λουδοβίκος Στράνης (ιταλ. Ludovico Strani) έζησε στην Ζάκυνθο μεταξύ 18ου και 19ου αιώνα. Ήταν ευγενής ιταλικής καταγωγής και το όνομα της οικογένειας Στράνη (Strani) αναφέρεται στο Λίμπρο ντ’ Όρο της Ζακύνθου. Η οικογένεια Στράνη καταγόταν από την ιταλική πόλη Τράνι και ασχολούνταν με την ναυτιλία και το εμπόριο. Έτσι, κάποια στιγμή οι πρόγονοι του Λουδοβίκου Στράνη βρέθηκαν στα Επτάνησα τα οποία τότε ήταν έδαφος της Δημοκρατίας της Βενετίας, συγκεκριμένα στην Ζάκυνθο και ο ίδιος γεννήθηκε εκεί. Έζησε στην έπαυλη της οικογένειάς του στον περίφημο Λόφο του Στράνη όπου φιλοξενούνταν συχνά ο Διονύσιος Σολωμός και μάλιστα εκεί έγραψε ο τελευταίος τον Ύμνον εις την Ελευθερίαν που μετέπειτα έγινε ο εθνικός ύμνος της Ελλάδας και της Κύπρου. Σήμερα ο Λόφος του Στράνη στην Ζάκυνθο αποτελεί πόλο έλξης επισκεπτών, κυρίως βέβαια λόγω της ύπαρξής του ως το σημείο έμπνευσης του ελληνικού εθνικού ύμνου από τον Σολωμό, αλλά και εξαιτίας της εκπληκτικής πανοραμικής θέας του νησιού που προσφέρει.

Κέρκυρα

6ος Σταθμός: Κέρκυρα, Μουσείο Σολωμού

Ο Διονύσιος Σολωμός εγκαταστάθηκε στην Κέρκυρα στα τέλη του έτους 1828, επιζητώντας την ψυχική ηρεμία που θα του επέτρεπε να αφοσιωθεί στο έργο του. Ως ποιητή τον ακολουθεί τέτοια λαμπρή φήμη, ώστε με την άφιξη του τον επισκέπτονται να τον καλωσορίσουν οι καθηγητές του Ιονίου Πανεπιστημίου. Κατά το διάστημα ανάμεσα στα έτη 1828 και 1832 θα κατοικήσει σε διάφορα σπίτια, που όμως μας είναι άγνωστα σήμερα. Ένα από τα σπίτια όπου εγκαταστάθηκε ήταν σε διαμέρισμα μιας τετραώροφης οικοδομής που βρισκόταν απέναντι από το σημερινό Δημαρχείο Κερκύρας, στην πλατεία, δίπλα στη καθολική Μητρόπολη. Στην ίδια οικοδομή, που ατυχώς γκρεμίστηκε με τους βομβαρδισμούς του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, κατοικούσε και η οικογένεια του κατοπινού μαθητή του Ιακώβου Πολυλά, ο οποίος έμελλε να γίνει ο επιμελητής των χειρογράφων του και ο πρώτος εκδότης των έργων του, μετά τον θάνατο του. Στην Κέρκυρα συναναστράφηκε με τον μεγάλο μουσουργό Νικόλαο Χαλικιόπουλο Μάντζαρο (1795-1875), ο οποίος είχε ήδη πριν την εδώ εγκατάσταση του Σολωμού, μελοποιήσει την «Φαρμακωμένη» και στη συνέχεια μελοποίησε και άλλα σολωμικά ποιήματα, μεταξύ των οποίων και τον «Ύμνο εις την Ελευθερίαν», που από το 1865 οι δύο πρώτες στροφές του καθιερώθηκαν ως ο Εθνικός μας Ύμνος. 

Στο οίκημα που σήμερα στεγάζει το Μουσείο Σολωμού, ο Ποιητής εγκαταστάθηκε στις αρχές Αυγούστου του 1832 και ανήκε στον ιταλό λόγιο Φλαμίνιο Λόλλι. Στο σπίτι αυτό έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του, συνέθεσε τα ωριμότερα έργα του και σ’ αυτό πέθανε στις 9/21 Φεβρουαρίου 1857. Το άγγελμα του θανάτου του Ποιητή ακολούθησε γενική κατήφεια. Η Βουλή των Επτανήσων διέκοψε αμέσως τις εργασίες της και κήρυξε δημόσιο πένθος. Οι διασκεδάσεις της αποκριάς σταμάτησαν και έκλεισε το θέατρο. Η κηδεία του υπήρξε πάνδημη και ο Ποιητής ενταφιάστηκε στο Α΄ Δημοτικό Νεκροταφείο της Κέρκυρας. Στα 1865 ο αδελφός του Δημήτριος μετέφερε τα οστά του στη γενέτειρα του στη Ζάκυνθο. Ο τάφος του Ποιητή διατηρείται ως κενοτάφιο. Το 2010 το Μουσείο Σολωμού Κέρκυρας αδελφοποιήθηκε με το Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων (Ζακύνθου).

Μουσείο Σολωμού, Κέρκυρα.

7ος Σταθμός: Άγαλμα Δ. Σολωμού, Λεωφ. Δημοκρατίας, Ακταίον, Κέρκυρα
Τα αγάλματα στην πόλη της Κέρκυρας
Η μαρμάρινη προτομή του Διονύσιου Σολωμού είναι έργο του γλύπτη Μιχαήλ Τόμπρα και είναι τοποθετημένη στη Λεωφόρο Δημοκρατίας, δίπλα από το Ακταίον.

Ψηφιακή Διαδρομή