Διονύσιος Σολωμός

Συγγραφέας: Σολωμός, Διονύσιος Σολωμός

Ημερομηνία γέννησης: 8 Απριλίου 1798, Ζάκυνθος

Φύλο: Άρρεν

Βιογραφία: O Διονύσιος Σολωμός γεννήθηκε στις 8 Απριλίου, 1798 στη Ζάκυνθο. Ο πατέρας του Κόντε Νικόλαος Σολωμός ήταν γιος Κρητικών προσφύγων και η μητέρα του Αγγελική Νίκλη είχε καταγωγή από τη Μάνη. Ο Κόντε Νικόλαος Σολωμός ήταν νόμιμα παντρεμένος με τη Μαρνέττα Κακνή, η οποία πέθανε το 1802.

Από αυτόν τον γάμο, είχε δύο παιδιά: τον Ροβέρτο και την Έλενα. Από το 1796, ο Νικόλαος Σολωμός είχε παράλληλη σχέση με την οικονόμο του, Αγγελική Νίκλη, η οποία γέννησε άλλο ένα γιο εκτός από τον Διονύσιο, τον Δημήτριο, αργότερα και Πρόεδρο του Ιονίου Κοινοβουλίου. Ο πατέρας του παντρεύτηκε τη μητέρα του Διονύσιου μια μέρα πριν πεθάνει στις 27 Φεβρουαρίου 1807, καθιστώντας τον νεαρό Διονύσιο και συγκληρονόμο της περιουσίας του Κόμη, μαζί με τον ετεροθαλή αδελφό του. Μετά τον θάνατο του πατέρα του Σολωμού, ο Κόντε Διονύσιος Μεσσαλάς κέρδισε την κηδεμονία του, μετά την περίοδο επίβλεψης του Ιταλού δασκάλου του, ηγούμενου Σάντο Ρόσι, και έστειλε τον Σολωμό στην Ιταλία για να συνεχίσει τις σπουδές του. Ήταν εγγεγραμμένος στο λύκειο της Αγίας Αικατερίνης στη Βενετία, αλλά είχε δυσκολίες προσαρμογής λόγω της αυστηρής πειθαρχίας του σχολείου, αναγκάζοντας τον Ρόσι να πάρει τον Σολωμό μαζί του στην Κρεμόνα, όπου ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο γυμνάσιο. Μέχρι το τέλος του 1815, ο Σολωμός ήταν εγγεγραμμένος στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Παβίας, από την οποία αποφοίτησε δύο χρόνια αργότερα. Έντονα επηρεασμένος από την ιταλική λογοτεχνία και όντας ένας άπταιστα Ιταλός ομιλητής, άρχισε να γράφει ποιήματα στα ιταλικά. Λίγο μετά τις πρώτες απόπειρες, το έργο του αναγνωρίστηκε επισήμως και άρχισε να γοητεύεται από τον Γαλλικό διαφωτισμό.

Μετά την επιστροφή του στην πατρίδα του, ο Σολωμός γνωρίζει τον εαυτό του με ανθρώπους που ενδιαφέρονται για τη λογοτεχνία, οι οποίοι εκείνη την εποχή ακμάζουν με γρήγορους ρυθμούς. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, πήρε την ιδέα να συγκεντρώσει δημοτικά τραγούδια από όλη την Ελλάδα, προκειμένου να τα μελετήσει και να ανακαλύψει άγνωστο υλικό που θα μπορούσε να αναπτύξει το δικό του έργο. Αυτό ήταν ένα δύσκολο έργο για τον νεαρό ποιητή, δεδομένου ότι οι ικανότητές του στην ελληνική γλώσσα ήταν φτωχές, αλλά και επειδή δεν υπήρχαν ποιητικά έργα γραμμένα στη δημοτική διάλεκτο που θα μπορούσαν να έχουν υπηρετήσει ως μοντέλα.

Άρχισε να μελετά μεθοδικά τα δημοτικά τραγούδια και την κρητική λογοτεχνία, και έκανε την πρώτη του προσπάθεια να γράψει στην ελληνική γλώσσα. Ωστόσο, η συνάντηση του Σολωμού με τον Σπυρίδωνα Τρικούπη το 1822 ήταν ένα σημείο καμπής στο γράψιμό του. Όταν ο Τρικούπης επισκέφθηκε τη Ζάκυνθο το 1822, προσκεκλημένος από τον Λόρδο Γκιλφόρντ, η φήμη του Σολωμού στο νησί ήταν ήδη διαδεδομένη και ο Τρικούπης επιθυμούσε να τον συναντήσει. Κατά τη δεύτερη συνάντησή τους, ο Σολωμός του έκανε την ανάγνωση του ποιήματος Ωδή ήδη γνωστή στο ευρύ κοινό. Εντυπωσιασμένος από τις ποιητικές ικανότητες του Σολωμού, ο Τρικούπης σιωπά για μια στιγμή και στη συνέχεια δολώνει: «Η ποιητική σου δεξιότητα διατηρεί για σένα μια θέση στον ιταλικό Παρνασσό. Αλλά οι πρώτες θέσεις που έχουν ήδη καταληφθεί. Ο ελληνικός Παρνασσός δεν έχει ακόμα τον Δάντη του». Στην πραγματικότητα, ο Τρικούπης ήταν αυτός που βοήθησε τον Σολωμό να αναπτύξει τις ικανότητές του στην ελληνική γλώσσα.

Συλλογή εικόνων

Ύμνος εις την Ελευθερία

Υποστηρίζεται ευρέως ότι ένας ποιητής πρέπει να συνθέτει αρκετά έργα και ποιητικές συλλογές πριν αποκτήσει αναγνώριση. Ωστόσο, αυτό δε συνέβη με τον Σολωμό. Τον Μάιο του 1823, ολοκλήρωσε τον «Ύμνο προς την ελευθερία», εμπνευσμένος από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Το ποίημα δημοσιεύθηκε στην Ελλάδα το 1824 και επίσης στην Ευρώπη ένα χρόνο αργότερα. Η φήμη του Σολωμού εξαπλώθηκε αμέσως σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Το 1828, προέκυψε μια διαμάχη μεταξύ αυτού και του αδερφού του Δημήτριου για κληρονομικά θέματα και ο Σολωμός μεταφέρθηκε στην Κέρκυρα. Ωστόσο, αρκετοί άνθρωποι ισχυρίστηκαν ότι ο Σολωμός σχεδίαζε ήδη να μετεγκατασταθεί στη Ζάκυνθο, αναζητώντας ένα πιο πνευματικό περιβάλλον και απομόνωση για να εργαστεί για την ποίησή του. Στην Κέρκυρα, άρχισε να μελετά τη γερμανική ρομαντική φιλοσοφία και ποίηση, διαβάζοντας τις ιταλικές μεταφράσεις των έργων μεγάλων συγγραφέων.

Μερικά χρόνια αργότερα, κατά τη διάρκεια της περιόδου από το 1833 έως το 1838, άλλες διαφωνίες μπήκαν στην οικογένειά του. Έχοντας αποκαταστήσει τη σχέση του με τον αδελφό του, βρήκε τον εαυτό του να πάει ενάντια στον ετεροθαλή αδελφό του, από την πλευρά της μητέρας του, Ιωάννη Λεοντάρακη, ο οποίος ισχυρίστηκε πως του ανήκει νόμιμα μέρος της περιουσίας του πατέρα του, υποστηρίζοντας ότι ήταν επίσης γιος του Κόντε Νικολάου Σολωμού, καθώς η μητέρα του ήταν έγκυος πριν το θάνατο του κόντε. Παρά το θετικό αποτέλεσμα και για τους δύο, η νομική μάχη είχε ως αποτέλεσμα την αποξένωση του Σολωμού από τη μητέρα του, επιλέγοντας ταυτόχρονα να αποστασιοποιηθούν από κάθε μορφή δημοσιότητας. Ωστόσο, συνέχισε την εργασία του στο γράψιμο και εξέφρασε τον εαυτό του μέσω των ποιημάτων του “Ο Κρητικός”, “Οι Ελεύθερη Πολιορκημένοι”, “η Φάλαινα”, τα οποία είναι τα καλύτερα έργα του σύμφωνα με πολλούς. Το 1849, ο Σολωμός βραβεύτηκε με τον χρυσό σταυρό του Λυτρωτή.

Το τέλος του Διονύσιου Σολωμού ήταν άδοξο. Το 1851, υπέφερε από σοβαρά προβλήματα υγείας και σταμάτησε να βγαίνει από το σπίτι του μετά το τρίτο του εγκεφαλικό επεισόδιο το 1856. Πέθανε τον Φεβρουάριο του 1857. Τα νέα για τον θάνατό του εξαπλώθηκαν αμέσως σε όλη τη χώρα, η οποία τον θρήνησε με τιμές.

Επιλεγμένη βιβλιογραφία

Η γυναίκα της Ζάκυνθος

Χρονολόγιο του Διονύσιου Σολωμού

1798	Γέννηση στη Ζάκυνθο (8 Απριλίου). Πατέρας του ο κόντες Νικολάος Σολωμός και μητέρα του η Αγγελική Νίκλη, υπηρέτρια στο σπίτι του κόντε. Από την ερωτική σχέση τους θα γεννηθεί το 1802 και ο αδερφός του, Δημήτριος.
1807	Γάμoς των γονιών του. Θάνατος του πατέρα του. Δεύτερος γάμος της μητέρας του. Γέννηση του ετεροθαλούς αδερφού του, Ιωάννη Λεονταράκη.
1808	Αναχώρηση για την Ιταλία, με συνοδό τον Abbot Santo Rossi. Εγγραφή του ποιητή στο Λύκειο της Αγίας Αικατερίνης στη Βενετία.
1809	Εγκατάσταση του ποιητή στην Κρεμόνα, κοντά στον Abbot Santo Rossi, και φοίτηση στο Λύκειο της Κρεμόνας (-1815).
1815	Εγγραφή στο πανεπιστήμιο της Παβίας και παρακολούθηση μαθημάτων Νομικής επιστήμης. Τα πρώτα ιταλόγλωσσα ποιήματα («La Distruzione di Gerusalemme» και ως το 1818 «Ode per prima messa», δύο σονέτα στο ίδιο θέμα, και τα σονέτα «In lode d’un fabbricatore d’organi» και «Per Nozze»).
1817	Λαμβάνει το πτυχίο του Δοκίμου από τη Νομική Σχολή της Παβίας.
1818	Επιστροφή στη Ζάκυνθο. Αρχίζει να συνθέτει τα πρώτα του ελληνόγλ ωσσα γυμνάσματα και αυτοσχέδια. Συγχρόνως, γράφει στα ιταλικά αυτοσχέδια ποιήματα.
1820	Γράφει το σονέτο «Alla Sra Stella Macri».
1821	Συνυπογράφει αναφορά προς τον βασιλιά της Αγγλίας για αναθεώρηση του Συντάγματος του 1817. Συνθέτει τα ποιήματα (-1822) «Τα δύο αδέλφια», «Η τρελή μάνα», «Η σκιά του Ομήρου», «Ωδή εις τη Σελήνη», «Η Ευρυκόμη», «Η Αγνώριστη», «Η Ξανθούλα», «Η Ψυχούλα». Παράλληλα, συνεχίζει να γράφει ιταλόγλωσσα αυτοσχέδια ποιήματα και συνθέτει τo σονέτo «Preghiera al Santo Dionisio». Ο Δημήτριος Σολωμός παντρεύεται την Έλενα Αρβανιτάκη.
1822	Εκδίδεται στην Κέρκυρα η ιταλόγλωσση συλλογή αυτοσχέδιων ποιημάτων Rime Improvvisate. Γνωριμία με τον Σπυρίδωνα Τρικούπη.
1823	Συνθέτει τον Ύμνο εις την Ελευθερίαν και ξεκινά την ωδή «Εις Μάρκο Μπότσαρη» (-1824). Γράφει το σονέτο «Sulla morte di Pio VII». Δεύτερη έκδοση της συλλογής Rime Improvvisate (Κέρκυρα). Γεννιέται η κόρη του Δημητρίου Σολωμού Αννέττα.
1824	Γράφει τον πεζό Διάλογο για τη γλώσσα, τα λυρικά Εις το θάνατον του Λορδ Μπάιρον (1η επεξεργασία -1825), Λάμπρος (1η επεξεργασία -1826), «Προς τον κύριον Γεώργιον Δε Ρώσση» και «A Lord Guilford»(;) και τρία πολύγλωσσα σατιρικά ποιήματα με στόχο τον γιατρό Διονύσιο Ροΐδη («Η βίζιτα», «Το ιατροσυμβούλιο», «Πρωτοχρονιά»). Οι στροφές 151-158 του Ύμνου εις την Ελευθερίαν δημοσιεύονται στην εφ. Literary Gazzette του Λονδίνου (11 Σεπτ.), με αγγλική μετάφραση του G. Lee. Αρνητικές κριτικές για τη συλλογή Rime Improvvisate από τον παλιό του φίλο Τζουζέπε Μοντάνι, στο ιταλικό περιοδικό Antologia και από τον Francesco Scalfi στην Revue Encyclopedique.
1825	Ο δεύτερος τόμος των ελληνικών δημοτικών τραγουδιών του Claude Fauriel, που κυκλοφορεί στο Παρίσι τον Δεκέμβριο του 1824 αλλά με χρονολογία 1825, συμπεριλαμβάνει τον Ύμνον εις την Ελευθερίαν του Σολωμού σε πεζή γαλλική μετάφραση του Stanislas Julien. Ο τόμος μεταφράζεται στα αγγλικά από τον φιλέλληνα Charles Brinsley Sheridan. Ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν τυπώνεται και στο Μεσολόγγι, με ιταλική μετάφραση του Gaetano Grassetti, σε συνεργασία με τον ποιητή. Επαινετική κριτική από τον Σπ. Τρικούπη στην Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος και από τον Γεώργιο Ψύλλα στην Εφημερίδα των Αθηνών. Γράφει το επίγραμμα «Η καταστροφή των Ψαρών».
1826	Γέννηση της Αγγελικής, κόρης του Δημητρίου Σολωμού. Βάπτισή της από τον ποιητή. Γράφει το λυρικό «Φαρμακωμένη», με αφορμή την αυτοκτονία της Μαριέτας Παπαγεωργοπούλου, και το σατιρικό «Όνειρο» εναντίον του Ιωάννη Μαρτινέγκου. Ξεκινά (Απρίλ.) το πεζό σατιρικό Η Γυναίκα της Ζάκυθος (α’ στάδιο επεξεργασίας -Δεκέμβριος 1829).
1827	Γράφει τη «Νεκρική Ωδή Ι» για τον Σπυρίδωνα Σολωμό, γιο του ετεροθαλούς αδελφού του Ροβέρτου. Συνεχίζει την επεξεργασία του «Εις τον θάνατον του Λορδ Μπάιρον» (2η επεξεργασία -1829) και εκφωνεί στην καθολική εκκλησία του Αγίου Μάρκου στη Ζάκυνθο το «Elogio di Ugo Foscolo».
1828	Διανομή της πατρικής περιουσίας μεταξύ του Διονυσίου και του Δημητρίου και δικαστικές προστριβές. Οριστική εγκατάσταση στην Κέρκυρα (τέλη Δεκεμβρίου).
1829	Ο Λούντζης αρχίζει να μεταφράζει για τον Σολωμό κείμενα γερμανικής φιλοσοφίας και ποίησης. Γνωρίζεται με τον μουσικό Νικόλαο Μάντζαρο. Τυπώνει σε μονόφυλλο την ωδή «Εις μοναχήν» και επεξεργάζεται την «Νεκρική Ωδή ΙΙ» και την «Προφητεία απάνου στο πέσιμο του Μισολογγιού» (το λεγόμενο Α/ Σχεδίασμα των Ελεύθερων Πολιορκημένων Γυναίκα της Ζάκυθος (-Νοέμβριος 1833).
1831	Ταξίδι στη Ζάκυνθο. Συμφιλίωση με τον αδερφό του Δημήτριο.
1832	Θάνατος του ετεροθαλούς αδελφού του Ροβέρτου Σολωμού, πρωτότοκου γιου του Νικολάου Σολωμού από τον πρώτο γάμο του και μόνου νόμιμου κληρονόμου του, σύμφωνα με το ισχύον ως το 1841 δίκαιο.
1833	Έναρξη οικογενειακής δίκης: αντιμαχία Διονυσίου και Δημητρίου με τον Ιωάννη Λεονταράκη. Ποιητική εκτόνωση με την 3η επεξεργασία της Γυναίκας της Ζάκυθος και με σειρά σατιρικών ποιημάτων. Σχεδιάζει ένα σπονδυλωτό, οκταμερές ποιητικό σύνθεμα με 4 λυρικά και 4 σατιρικά μέρη, το λεγόμενο Σύνθεμα 1833-1834 και για τον σκοπό αυτό επεξεργάζεται τα «Η Τρίχα», «Ο Κρητικός»(-1834), «Η Φαρμακωμένη στον Άδη», το ήδη δημοσιευμένο «Το όραμα του Λάμπρου» (από τον Λάμπρο) και σχεδιάζει τα «Ο Φυλακισμένος», «Ο Φουρκισμένος», «Η μετατόπιση του αγάλματος του Μέτλαντ», «Δεύτερο όνειρο».
1834	Ελεύθεροι πολιορκημένοι (Β΄ σχεδίασμα -1844). Δημοσίευση ενός κομματιού από τον «Λάμπρο» (απόσπασμα αρ. 25) στην Ιόνιο Ανθολογία.
1835	Σύνταξη νέας διαθήκης: γενικός κληρονόμος ο ομομήτριος αδερφός του, Δημήτριος.
1836	Ταξίδι στη Ζάκυνθο τον Σεπτέμβριο (παραμονή για 9 μήνες). Έκδοση πρώτης δικαστικής απόφασης της “οικογενειακής δίκης”, ευνοϊκής για τον Διονύσιο και τον Δημήτριο.
1837	Επιστροφή τον Μάιο στην Κέρκυρα. Έκδοση της δεύτερης δικαστικής απόφασης της “οικογενειακής δίκης”, ευνοϊκής για τον Διονύσιο και τον Δημήτριο.
1838	Απόφαση Ανωτάτου Συμβουλίου της Δικαιοσύνης, επίσης ευνοϊκή για τον Διονύσιο και τον Δημήτριο. Η Βουλή τούς αναγνωρίζει τον τίτλο του κόμητος. Ο Δημήτριος εγκαθίσταται στη Ζάκυνθο, εκλογή του ως βουλευτή (1839).
1842	Γνωριμία με τον Ιάκωβο Πολυλά.
1843	Γάμος της Αννέτας Σολωμού, κόρης του Δημητρίου, με τον φίλο του ποιητή Νικόλαο Λούντζη.
1844	Ελεύθεροι πολιορκισμένοι (Γ΄ σχεδίασμα σε ανομοιοκατάληκτους δεκαπεντασύλλαβους -1851;). Έκδοση μελοποίησης του Ύμνου από τον Ν. Μάντζαρο, με αφιέρωση στον βασιλιά Όθωνα. «Νικηφόρος ο Βρυέννιος» (1844/47-51).
1845	Ο Δημήτριος διορίζεται Έπαρχος Ζακύνθου.
1846	Γράφει το σχεδίασμα «La donna velata» (για τη σύζυγο του Gaetano Grassetti Αδελαΐδα Καρβελά).
1847	Αρχίζει την επεξεργασία του «Πόρφυρα» (-1849), με αφορμή τη θαναφόρα επίθεση καρχαρία στον Άγγλο στρατιώτη William Mills. Επιστροφή και στην ιταλόγλωσση στιχουργία (-1851, με τα ποιήματα «Saffo», «L’albero mistico», «La Madre Greca», «L’Usignolo e lo Sparviere», κ.ά.). Απαγγέλει το σονέτο «Orfeo» στο θέατρο της Κέρκυρας.
1848	«Εις τον θάνατο Αιμιλίας Ροδόσταμο» (Emilia Rodostamo).
1849	Παρασημοφορείται από το βασιλιά Όθωνα με τον χρυσό Σταυρό του Σωτήρος. Επεξεργάζεται το «Carmen Seculare / Το μυστικό δέντρο» και τυπώνει σε μονόφυλλο το επίγραμμα «Εις Φραγκίσκα Φραίζερ». Γράφει το σατιρικό «Εις Μεγιστάνα», εναντίον του Γεωργίου Κομούτου. Δημοσίευση 15 σολωμικών ποιημάτων στην εφημερίδα Αιών.
1850	Ο Δημήτριος Σολωμός ορίζεται από τον Αρμοστή Πρόεδρος της Γερουσίας. Γράφει τα «Εις το θάνατο της ανεψιάς του», «Προς τον Βασιλέα της Ελλάδας ενώ εδιάβαινε τα νερά της Κέρκυρας», «Για τον θάνατο κυρίας Αγγλίδας». Συνάντηση με τον Σπ. Τρικούπη.
1851	Γνωριμία στην Κέρκυρα με τον ιταλό αυτοσχεδιαστή Giuseppe Regladi, που θα γίνει ο πρώτος βιογράφος του. Απαγγέλει στην Ιόνιο Ακαδημία το ιταλόγλωσσο ποίημα «La Navicella Greca». Πρώτη εγκεφαλική συμφόρηση. Ο Δημήτριος Σολωμός παραιτείται από Πρόεδρος της Γερουσίας.
1852	Γράφει το «Sonetto in morte di Stelio Marcoran».
1853	Εκλογή του ως μέλος της Αναγνωστικής Εταιρείας της Κέρκυρας. Δημοσίευση ποιημάτων στο περ. Ευτέρπη. Ο Εμμανουήλ Στάης δημοσιεύει τη μελέτη Κριτική. Ο Λάμπρος του Σολωμού (Αθήνα). Ο Γεώργιος Κανδιάνος Ρώμας του αφιερώνει την ποιητική του συλλογή Άνθη (Κέρκυρα). Γράφει το επίγραμμα «Αd Alice Ward», για την κόρη του Αρμοστή. Δημοσιεύεται μεταθανάτια η Grammatica della lingua Greca Moderna (Μάλτα) του Gaetano Grassetti, όπου περιέχονται και αποσπάσματα από τον Λάμπρο.
1854	Γράφει το σχεδίασμα «Ανατολικός Πόλεμος». Νέα εγκεφαλική συμφόρηση. Επίγραμμα «Al Signore Cavaliere Giovanni Fraser», για την αναχώρηση του πρώην γραμματέα του Αρμοστή.
1855	Δημοσιεύεται στο περιοδικό Ευτέρπη η μετάφραση του ποιητή από το ποίημα του Μεταστάσιο «[Σε σκληρότατη θάλασσα τρέχω…]». Συνεισφέρει σημαντικό ποσό για τα θύματα της χολέρας στην Κέρκυρα.
1856	Η ωδή «Εις μοναχήν» δημοσιεύεται με τον τίτλο «Το ρασοφορομένο κοράσιο» στο περιοδικό Θελξινόη (1856). Μετά από νέο σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο, θα παραμείνει κλινήρης μέχρι τον θάνατό του.
1857	Η «Φαρμακωμένη», ποίημα που είχε δημοσιευτεί αλλοιωμένο σε ανθολογίες όσο ζούσε ο ποιητής υπό διάφορους τίτλους, δημοσιεύεται σε μορφή εγκεκριμένη από τον Σολωμό στο περιοδικό Πανδώρα (αρ. 165, 1.2.1857) με τον τίτλο «Η Φαρμακευμένη κόρη». Στις 9/27 Φεβρουαρίου πεθαίνει στην Κέρκυρα. Η Bουλή διακόπτει τις εργασίες της και κηρύσσεται δημόσιο πένθος. Τυπώνονται οι συλλογικοί τόμοι Συλλογή των γνωστών ποιημάτων του Ιππότ. Διονυσίου Κομ. Σολωμού (Έκδοση Ρωσσολίμου, Ζάκυνθος) και Ποιήματα Σολωμού και Ωδή εις τον θάνατόν του (Αθήνα, ψηφιοποιημένη έκδοση).
1859	Θάνατος της μητέρας του. Τον Οκτώβριο κυκλοφορεί η καθοριστική για την πρόσληψη του ποιητή έκδοση Διονυσίου Σολωμού Τα Ευρισκόμενα με επιμέλεια και «Προλεγόμενα» του Ιάκωβου Πολυλά (Ζάκυνθος, τυπογραφείο Ερμής Αντωνίου Τερζάκη) (ψηφιοποιημένη έκδοση). Ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος δημοσιεύει τη μελέτη Πόθεν η κοινή λέξις τραγουδώ. Σκέψεις περί ελληνικής ποιήσεως (Αθήνα, ψηφιοποιημένη έκδοση), όπου προκρίνει το νεανικό έργο του Σολωμού και απορρίπτει το ώριμο. Ο Πολυλάς θα απαντήσει με το βιβλίο Πόθεν η μυστικοφοβία του κ. Σπ. Ζαμπελίου; Στοχασμοί (Κέρκυρα 1860, ψηφιοποιημένη έκδοση).